Anavarza Kalesi & Antik Kenti

Klikya’nın Tarsus ile birlikte en büyük iki kentinden biri olan Anavarza Antik Kenti uçsuz bucaksız Çukurova’da hemen dikkat çeken ve  ender rastlanılan  tepelerden birine kurulan Anavarza Kalesi’nin eteğinde yer almaktadır.

Anavarza Kalesi

Anavarza Kalesi, Adana’da yer alan kaleler zincirinin en önemlisidir. Çukurova sonsuz düzlükler boyunca uzanırken ovadaki çok nadir bulunan tepelere haberleşme ve güvenlik amaçlı kaleler kurulmuştur. Anavarza Kalesi, Kozan Kalesi, Tumlu Kalesi ve Yılankale gibi kalelerin tamamı düzlük üzerinde yükselerek birbirlerini görebilmekte örneğin Ayas (Yumurtalık) limanına yanaşan bir geminin haberi kaleden kaleye aktarılabilmektedir.

Anavarza Kalesi’ni Çukurova’daki diğer kalelerden ayıran en önemli özelliği ise eteğinde Anavarza Antik Kenti’nin yer almasıdır. Diğer kaleler yalnızca karakol/haberleşme görevi görürken bu kale eteğindeki antik kenti savunmak amacıyla kurulan bir yapıdır.

Anavarza kelimesinin  kaynağına baktığımızda; Çukurova’nın en belirgin yükseltilerinden biri olan 200 metre yüksekliğindeki tepeden dolayı kente ve kaleye eski Farsça “Na-barza” ("Yenilmez") kelimesinden türeyen Anavarza denildiği tahmin edilmektedir.

Anavarza Kalesi’nin birçok bölümü ve surları ayaktadır. O devirde kuşatılması çok zor olan ve çok dik bir tepeye kurulmuş olan kaleye günümüzde de ulaşılması zordur; sadece güney veya doğu kısmından çıkılabilmektedir.

Anavarza Kalesi, iç içe 3 surdan oluşmakta; surların arasında askeri kışla, su ve erzak depoları, tarihi kilise gibi yapılar yer almaktadır. En içte ise tek noktadan merdivenle çıkılabilen 3 katlı kule bulunmaktadır.

Kalenin tepesine ulaşıldığında, batıda yer alan  kenti ve uçsuz bucaksız Çukurova düzlüğünü izlemek ziyaretçilere tüm yorgunluğu unutturmaktadır. Etrafınızda ayakta kalabilen sur duvarları ve askerlerin yürüyüş yaptığı merdivenler hala sapasağlamdır ve geçen zamana direnmektedir. Kalenin doğu tarafına bakıldığında ise Ceyhan Nehri manzarası ve uzaklarda Çukurova’nın diğer kaleleri görülebilmektedir.

Kaleye çıkacak ziyaretçilerin 40 dakikalık tırmanışa uygun bir spor ayakkabı giymesi ve yanlarında küçük bir su şişesi bulundurmalarını tavsiye ediyoruz.

Kaleye çok sıcak olmayan bir zamanda mümkünse sabah veya ikindi vakti tırmanılması yerinde olacaktır. Anavarza Kalesi’ne tırmanmak için en uygun mevsimin ise yemyeşil deniz gibi uzanan ovayı ve ünlü tıpçı Dioskoridesms’in de ilmine kaynaklık eden zengin bitki örtüsünü de görmek için ilkbahar olduğunu düşünüyoruz.

Anavarza Antik Kenti

Anavarza Antik Kenti Roma İmparatorluğu’na kadar uzanan tarihiyle Klikya’nın en önemli kentlerindendir. Yine çok büyük bir kent olan Tarsus ile Klikya’nın liderliği için mücadele eden Anavarza özellikle 3. Yüzyılda Anadolu’nun en önemli metropollerinden biri haline gelmiştir. Roma’nın imparatorluk mücadelesinde Severus'un tarafını tutan kent, onun imparatorluğun tek hakimi olmasından sonra tarihinin en parlak dönemini yaşamaya başlamıştır.

525 ve 561 yıllarında iki kere deprem geçiren kent hemen akabinde yaşanan veba salgını nedeniyle zayıflamış, zamanla Abbasiler, Ermeni Krallığı, Memluklar ve Osmanlılar’ın hakimiyetine giren kent sürekli yaşanan savaşlar sonucunda  eski önemini yitirmiştir.

Efes’in 5 katı büyüklüğünde olduğu tahmin edilen Anavarza Antik Kenti, büyük kısmı toprak altında bulunan birçok eser barındırmaktadır. Bunların arasında en önemlisi Zafer Takı olarak bilinen ve MÖ 19 yılında Roma İmparatoru Augustus’un ordusu ile birlikte Anavarza'ya girdiği 22,5 metre genişlik ve 10 metre yüksekliğe sahip kapıdır. Kapıdan ilerleyince görülen, eni 34 metre ve uzunluğu 2 bin 400 metre olan sütunlu yolun bir kısmı kazılarla gün yüzüne çıkarılmıştır. Hamam, kilise, stadyum, su yolları, kaya mezarları görülmesi gereken eserlerdendir.

Anavarza’nın en önemli özelliklerinden birisi de burada doğan ünlü doktor Dioskoridesms 69 yılında yazdığı “Materia medica” isimli 5 citltlik kitabının tıp tarihinde çok önemli bir yer tutması, tedavi amaçlı ve ders kitabı olarak kullanılmasıdır. Diokskoridesms’in özellikle uzmanlaştığı alan bitkilerden ilaç yapımıdır. Yörenin bitki çeşitliliğinin zenginliği özellikle bahar aylarında günümüzde bile ziyaretçileri büyülemektedir.

Anavarza Nerededir?

Anavarza Kalesi ve antik kenti Adana’nın Kozan İlçesi Dilekkaya Köyü’nde yer almaktadır.  Kozan'a uzaklığı 28 km, Adana'ya uzaklığı 80 km'dir.

Anavarza’ya Nasıl Gidilir? Anavarza İçin Yol Tarifi

Anavarza’ya özel araçla gitmek için Ceyhan Kozan yolu üzerinde yer alan Ayşehoca köyünden doğuya dönülerek Kozan’ın Dilekkaya Köyü’ne gitmek gerekmektedir. Anavarza’ya toplu taşıma ile gitmek içinse Kozan İlçe Merkezi’nden Dilekkkaya’ya giden minibüsler kullanılabilir.

Anavarza Giriş Ücreti Ne Kadar?

Anavarza’ya giriş ücretsizdir.

Anavarza Kalesi Efsanesi

Geçmişi çok eskilere dayanan Anavarza Kalesi’nin ismi efsanelerde de yer almaktadır. Efsaneye göre; Anavarza kralının güzelliği tüm Çukurova’ya yayılmış bir kızı varmış. Sis (Kozan) krallığının prensi ve Misis Krallığının prensi kızı  Anavarza kralından istemişler. Her iki krallık da arasını bozmak istemeyen baba, kızının önerisi üzerine susuz olan Anavarza kentine kim su getirirse kızını onunla evlendireceğini belirtmiş. Misis ve Sis krallıkları prensleri Anavarza’ya su getirmek için hemen kanal kazmaya başlamışlar. Misis prensi Anavarza’ya suyu daha önce getirmiş. Bunun üzerine, Sis prensine aşık olan ve onun kazanmasını isteyen prenses  kendini Anavarza Kayalıklarından atarak intihar etmiş.

Anavarza Kayalıkları

Anavarza Kayalıkları Çukurova’nın büyük edebiyatçısı Yaşar Kemal’in eserlerinde de yer bulmaktadır. Yılanı Öldürseler romanından aldığımız bu kesit yazarın Çukurova’nın ruhunu tüm duyularımıza rengiyle kokusuyla nasıl aktardığını ve Anavarza kayalıklarının bölge halkının zihninde nasıl yer tuttuğunu göstermektedir.

“Ortalık karmakarış kokuyordu. Hasan böyle bahar güneşinde ortalık karmakarış kokunca, kokuları hiçbir kokuya benzetemeyince, bunu kaya kokusu sanıyordu. Bu koku Anavarza kayalıklarının kokusuydu. Arılar, kertenke­leler, keklik yavruları, yuvaları, kartal yavruları, çıngıraklıyılanlar, okyılanları da böyle kokarlar. Anavarza kayalıklarında insanlar bile böyle bu kaya kokusuyla kokarlar. Hoş, ballı, ba­yıltıcı bir kokudur bu bahar güneşinde. Anavarza kayalıkların­da yağmur da başka türlü kokar, o da ıslak kaya kokar. Bulut da kokar, o da başka başka kokar."

Anavarza Çevresinde görülecek yerler

Anavarza Kalesi ve antik kentini görmek için gidildiğinde yakın komumdaki diğer turistik yerleri de gezmenizi öneriyoruz:

Kozan Kalesi: 27 km

Arıkan Konağı:  27 km

Yılankale: 37 km